NGHI THỨC AN VỊ TƯỢNG PHẬT

HIỂU ĐÚNG VỀ AN VỊ (KHAI QUANG) TƯỢNG PHẬT

Hỏi: Con thỉnh tượng Phật về nhà thờ cúng, nhưng chưa từng cử hành bất kỳ nghi thức nào, chỉ là mỗi ngày làm thời khóa sớm tối, xin hỏi như pháp không?

Đáp: Như pháp, thỉnh tượng Phật về nhà thờ cúng, không cần bất kỳ nghi thức gì. Tượng Phật thỉnh về nhà cũng không cần khai quang, chuyện này tôi cũng nói rất nhiều. Mọi người đều hi vọng tượng Phật này sẽ linh nghiệm nên nhất định phải khai quang, không khai quang thì sẽ không linh. Bạn thỉnh tôi tới khai quang cho tượng thì sẽ linh, bạn nghĩ thử xem, chi bằng bạn lạy tôi, tôi còn mạnh hơn tượng Phật nhiều. Tôi bảo tượng linh thì sẽ linh, bảo tượng không linh thì sẽ không linh, vậy Phật Bồ-tát đều phải nghe tôi rồi, quan niệm này là sai lầm. Khai quang rốt cuộc là chuyện như thế nào? Tượng Phật mới làm, hoặc là lễ đường, niệm Phật đường mới xây, nghi thức khai mạc, chúng tôi hiện tại không gọi là khai quang, gọi là khai mạc. Lúc khai mạc nhất định phải giảng giải với mọi người, tại sao lại xây dựng cái này, tại sao phải tạo tượng Phật này, tạo tượng Phật này là dụng ý gì, chúng ta cúng dường có lợi ích gì, sau khi nói ra lời này, đây gọi là khai quang. Là tượng Phật khai quang chúng ta, không phải là chúng ta khai quang tượng Phật, bạn xem điều này điên đảo rồi, vậy thì phiền phức lớn.

Giống như chúng ta cúng Quán Âm Bồ-tát, Quán Âm Bồ-tát đại biểu đại từ đại bi, chúng ta nhìn thấy Quán Âm Bồ-tát, phải sinh khởi tâm từ bi của chính mình đối với hết thảy chúng sinh, là Quán Âm Bồ-tát khai quang từ bi của chúng ta; Địa Tạng Bồ-tát là người con hiếu, nhìn thấy Địa Tạng Bồ-tát, chúng ta liền nghĩ tới phải hiếu thuận cha mẹ, khai quang hiếu kính cha mẹ của chúng ta ra, ý nghĩa này không sai, nhất định phải hiểu điều này.

Mỗi vị Phật Bồ-tát giống như môn học trong trường của chúng ta vậy, các ngài đại biểu một môn học, bạn giảng rõ ràng về ngài, nhìn thấy ngài, ngài tới nhắc nhở mình. Bạn nói bạn là người con bất hiếu, có người hằng ngày bên cạnh bạn nhắc nhở bạn “con phải hiếu thuận cha mẹ, con phải hiếu thuận cha mẹ”, nghe vài ngày là bạn liền chán ghét, bạn sẽ oán hận người đó. Phương pháp trong cửa Phật vô cùng xảo diệu, thờ một bức tượng, bạn nhìn thấy Địa Tạng Bồ-tát rất hoan hỷ, nhìn thấy ngài, ngài đang nhắc nhở bạn; nhìn thấy Quán Âm Bồ-tát sẽ nhắc nhở bạn phải từ bi đối với người khác. Cho nên, hình tượng của tất cả chư Phật Bồ-tát đều là ý này, nhất định không được hiểu sai ý nghĩa, hiểu sai ý nghĩa thì bạn sẽ mắc lừa. Không những Phật Bồ-tát không khai quang của bạn mà bạn càng mê càng sâu, bạn thực sự là mê tín.

Trích “Học Phật Vấn Đáp – Kỳ 16” – HT Tịnh Không trả lời câu hỏi cho đồng tu tại Hồng Kông, ngày 09/09/2005.

Mấy ngày hôm nay có đồng học từ Đại Lục đến đây tham học, hỏi tôi là: Trong nhà anh có cúng dường tượng Phật vẫn chưa khai quang thì có cần mời Pháp sư đến khai quang hay không? Khai quang là ý nghĩa gì vậy?

Ý nghĩa thật sự của khai quang chính là khi pho tượng này làm xong rồi thì chúng ta bắt đầu sử dụng, khi bắt đầu sử dụng nhất định phải đem ý nghĩa tạo tượng nói rõ ràng minh bạch thì đó gọi là khai quang. Sau đó khi bạn nhìn thấy pho tượng này thì quang minh tự tính của chính bạn liền hiển lộ, là tượng Phật khai quang cho chúng ta, không phải là người khai quang cho tượng Phật. Vị Pháp sư này khai quang cho tượng Phật thì pho tượng này sẽ linh thiêng, nếu không khai quang thì tượng Phật sẽ không linh thiêng nữa, vậy thì tôi hỏi bạn: bạn lễ bái pho tượng Phật đó để làm gì? Bạn lễ bái Pháp sư là được rồi, Pháp sư làm cho tượng Phật linh thiêng thì sẽ linh thiêng, làm cho tượng Phật không linh thiêng thì tượng Phật sẽ không linh thiêng, bản lãnh của Pháp sư vượt qua pho tượng Phật rồi, sao lại có thể ngu si đến như vậy?

Cho nên bạn cúng dường pho tượng Phật này, tượng Phật là thời thời khắc khắc khai mở quang minh tự tính của bạn, trong nhà bạn cúng dường tượng Địa Tạng Vương Bồ-tát, khi bạn nhìn thấy tượng Địa Tạng Vương Bồ-tát thì liền nghĩ đến mình cần phải hiếu thuận cha mẹ, mình cần phải tôn kính sư trưởng. Ý niệm này vừa sinh thì chính là quang minh rồi. Khi nhìn thấy tượng Quán Thế Âm Bồ-tát tôi liền hiểu rằng tôi cần phải lấy tâm từ bi, tâm yêu thương đối với hết thảy chúng sinh. Khi nhìn thấy tượng tâm liền sinh khởi lên, điều này gọi là khai quang. Cho nên, hình tượng Phật Bồ-tát có nhiều như vậy chính là tính đức của tự tính chúng ta vô lượng vô biên, mỗi một tạo tượng là đại biểu cho một loại tính đức. Thế nên Phật giáo không phải là đa thần giáo, không phải là phiếm thần giáo mà là một công cụ dạy học. Tuy chúng ta không hiểu ý nghĩa này nhưng nhìn thấy tượng Phật có lợi ích hay không? Cũng có lợi ích, đó là trong nội tâm sâu thẳm đã trồng chủng tử của hình tượng Phật Bồ-tát rồi, chủng tử này là chủng tử tốt, không phải chủng tử xấu. Sau này gặp được duyên, vừa nghe người khác giải thích bạn liền sẽ giác ngộ. Biết được việc tạo tượng có rất nhiều ý nghĩa ở trong đó, cho nên không nên xem tượng Phật như là Thần minh, như vậy là sai rồi.

Người thông thường hiện nay không tìm hiểu những đạo lý này nên Phật giáo biến thành tôn giáo rồi. Phật giáo nguyên bản vốn không phải là tôn giáo mà là giáo dục, bạn nói xem, biến thành tôn giáo có đáng đau buồn không chứ? Biến hình tượng Phật Bồ-tát thành Thần minh để quỳ lạy, điều này gọi là mê tín.

Trong nhà Phật có lễ bái, có nghi thức, những nghi thức đó hoàn toàn là ý nghĩa giáo dục, đều là biểu pháp. Những dụng cụ cúng dường trước hình tượng Phật Bồ-tát, trong những đồ bày cúng chúng ta nhất định phải có hương, hương biểu đạt ý nghĩa gì vậy? Hương biểu đạt tín hương, biểu đạt Giới Định Huệ. Đó là Giới hương, Định hương, Huệ hương. Hương có thể làm cho thân tâm được vui vẻ, Phật Bồ-tát dạy chúng ta điều gì khiến cho thân tâm chúng ta vui sướng nhất? Đó là Giới Định Huệ. Cho nên nén hương này là đại biểu cho Giới Định Huệ. Chúng ta nhìn thấy rồi, ngửi thấy rồi thì liền nghĩ đến tôi phải tu Giới, tu Định, tu Huệ. Đó là ý nghĩa này, không phải là Phật Bồ-tát muốn ngửi hương, đều là hiểu sai rồi.

Cúng một ly nước cũng không phải các Ngài muốn uống, nước biểu đạt cho điều gì? Nước biểu đạt cho tâm chúng ta, nhìn thấy nước thì nghĩ tâm chúng ta cần thanh tịnh, không ô nhiễm như nước, cần nghĩ tâm chúng ta bình đẳng không khởi sóng như nước này, khiến chúng ta nhìn thấy hình tượng này rồi học tập. Tâm của chúng ta từ sáng đến tối vọng niệm rất nhiều, vọng niệm là sóng, tham sân si mạn trong tâm chính là ô nhiễm. Cho nên khi cúng dường không thể cúng trà mà phải cúng nước trong, nước trà có màu sắc nên bị ô nhiễm rồi, cúng nước trà thì xem như là cúng tham sân si, cho nên không thể cúng nước trà mà phải cúng nước trong. Đó chỉ là biểu pháp, đều để chúng ta sau khi nhìn thấy rồi thì lập tức giác ngộ, tôi trong cuộc sống hàng ngày xử sự đãi người tiếp vật cần dùng tâm thế nào, phải dùng tâm thái như thế nào?

Cúng hoa, hoa đại biểu cho nhân, sau khi khai hoa sẽ là kết quả, hoa tốt thì quả tốt, hoa tốt là trồng thiện nhân, bạn tương lai sẽ được thiện quả. Không có một điều gì là không nhắc nhở bạn ví dụ như cúng đèn nến, đèn nến đại biểu cho “Đốt cháy chính mình để soi sáng cho người khác”, người ngày nay nói là hy sinh phụng hiến bản thân mình, là biểu đạt cái ý nghĩa này.

Trích “Thái Thượng Cảm Ứng Thiên” – Tập 87/128.

Hòa thượng Tịnh Không giảng tại Tịnh Tông Học Hội Singapore.